«ՀԻՆ ԵՐԵՎԱՆ» նախագծի սկիզբ…

ՀԻՆ ԵՐԵՎԱՆԻ ԹԱՂԱՄԱՍԵՐԻ ՈւՍՈւՄՆԱՍԻՐՈւԹՅՈւՆՆ ՍԿՍՎԱԾ Է…

Մարտի 6-ին Ավագ դպրոցի մի խումբ սովորողների հետ սկսեցինք «Հին Երևան» նախագծի շրջանակում Երևան քաղաքի հին թաղամասերի ուսումնասիրությունը: Նախագծի մեկնարկը սկսեցինք նախագծային խմբի հետ կլոր սեղան-քննարկմամբ, որի ընթացքում սովորողները ներկայացրեցին տարբեր աղբյուրներից՝ իրենց կատարած ուսումնասիրությունները Հին Երևանի թաղամասերի վերաբերյալ: Առաջին այցելության համար ընտրեցինք Ձորագյուղ և Ղանթար հին թաղամասերը: Մայր դպրոցի բակից քաղաքային տրանսպորտով ուղևորվեցինք դեպի Քաղաքապետարանի տարածք՝ իջնելով մոտակա կանգառում: Կանգառից քայլեցինք դեպի Ս. Սարգիս եկեղեցի, որի դիմաց՝ ձորի մեջ, Հրազդան գետի ձախ ափին և Հաղթանակ կամրջի աջ կողմում նախկինում փռված էր Ձորագյուղը, որի տարածքն  այժմ վերածվել է աղբանոցի և թափառող շների կացարանի:

dav

dav

Նախկին Ձորագյուղի տարածքում գրավիչ ոչինչ չտեսնելով՝ մենք քայլեցինք առաջ՝ Հրազդանի ափով, որը նույնպես անմխիթաթ վիճակում էր, Հաղթանակ կամրջի տակով՝ ամենուր հանդիպելով աղբակույտերի, մինչև հասանք բնակելի թաղամաս, որը փռված է Հաղթանակ կամրջի ձախ կողմում: Տեսանք հին ու նոր, փոքր ու մեծ տներ, ամենքի բակում հաչող շներ, բակերում արդեն բողբոջած ծառեր, ձորափեշերն ամբողջությամբ կանաչած, Հրազդանի քչքչոցը…մի խոսքով՝ իսկական գարուն: Մի հին տան այգում աչքս իսկույն տեսավ հավաբունը, որը գրավեց նաև սովորողների ուշադրությունը, և ես մի պահ ինձ պատկերացրեցի մեր գյուղում…արդեն գարուն է, այգիներում աշխատանքներն սկսված, գարնանային նվազ, բայց դուրեկան ջերմությամբ արևով…

hdr

hdr

hdr

hdr

Երբ սովորողները տարվել էին հավերի կրչկրչոցով, շների հաչոցով և զարթոնք ապրող բնության տեսարանով, հին տնից դուրս եկավ մի կին, ով մոտեցավ մեզ և սկսեց հարց ու փորձ անել՝ թե ովքեր ենք, որտեղից ենք եկել, ինչ ենք ուզում….Մենք ներկայացանք, ներկայացրեցինք մեր այցի նպատակը, որից հետո նա մեզ պատմեց այն ամենը, ինչ գիտեր և հիշում էր Ձորագյուղի մասին: Տիկինը նշեց, որ իրենց բնակավայրը կոչվում է «Իսակովի թաղամաս», որտեղ կան հին ու նոր տներ՝ հին ու նոր մարդկանցով:
Շարունակելով մեր քայլքը՝ իջանք փողոցը և հանդիպեցինք երեք մեծ կանանց, ավելի ճիշտ՝տատիկների, ովքեր նույնպես հին բնակիչներից էին, և պատմեցին հետաքրքիր պատմություններ իրենց թաղամասի և Ձորագյուղի մասին: Նրանք նշեցին, որ Ձորագյուղում «մեկի կտուրը մյուսի կտուրի վրա էր, տները միմյանց կպած, բայց մարդիկ իրար հետ ջերմ, հաշտ ու խաղաղ, իրենք իրենց կյանքով…Իսկ այսօ՞ր»…

hdr

hdr

dav

Կանանցից մեկը էտում էր ծիրանենին, և նա հաճույքով բացատրեց սովորողներին էտի մանրամասները, իր ծաղկանոցի ստեղծման պատմությունը և այլ հետաքրքիր պատմություններ: Սակայն կանայք չմոռացան նաև իրենց հուզող խնդիրների մասին…Երբ մենք հարցրեցինք, թե ինչ խնդիրներ կան իրենց թաղամասում, նրանք առաջինը նշեցին խանութի բացակայությունը իրենց տարածքում: Ասում են, որ նույնիսկ մի հացի համար իրենք ստիպված են անցնել բավականին երկար ճանապարհ՝ մինչև փակ շուկայի տարածք, խանութից օգտվելու համար: Այդպիսի խնդիր է  նաև դեղատան  բացակայությունը…ու էլի շատ խնդիրներ: Սակայն այդքան խնդիրների կողքին նրանք նշեցին, որ հարևաններով ապրում են ջերմ ու համերաշխ ձևով, որն արդեն վերածվել է բարեկամական հարաբերությունների:

hdr

hdr

dav

Մեծերի հետ հետաքրքիր զրույցից հետո, մենք բարձրացանք ձորից և քայլեցինք դեպի փակ շուկայի տարածք, որտեղ, ըստ սովորողների ուսումնասիրության և մեր իմացած տվյալների, գտնվել է Հին Երևանի Ղանթար թաղամասը: Փակ շուկայի մոտ մենք հարցրեցինք մարդկանց Ղանթարի մասին, սակայն նրանցից շատերը նշում էին, որ լսել են Ղանթարի մասին, բայց տեղն ասել չկարողացան, ոմանք ասացին, որ փակ շուկայի դիմացի տարածքում է եղել, բայց էլի կոնկրետ բան չասացին գտնվելու վայրի մասին: Հանկարծ կողքից մի քաղաքացի լսում է մարդկանց հետ մեր զրույցը և, միջամտելով, մեզ ցույց է տալիս Ղանթարի տեղը՝ նախկին Կիրովի այգին, իսկ այժմ՝ Երևանի Կոմայգին, որտեղ էլ նախկինում եղել է Ղանթարը:

hdr

dav

dav

Այդտեղից մենք քայլեցինք դեպի նշված տարածք, որտեղ մի քիչ քայլելուց հետո հանդիպեցինք էլի հին մարդկանց, ովքեր սիրով լսեցին մեզ և պատմեցին ոչ միայն Ղանթարի մասին, այլև Հին Երևանի հետաքրքիր կյանքի մասին՝ համեմատելով այսօրվա ոչ նպաստավոր կյանքի հետ: Նրանք, պատմելով Ղանթարի մասին, նշեցին, որ այն եղել է շուկա, որտեղ պարսիկ և թուրք վաճառականներն իրենց ուղտերով եկել են Ղանթար /շուկա/ առ ու ծախ անելու: Նաև ավելացրեցին, որ այնտեղ եղել է մի մեծ կշեռք, որից էլ առաջացել է Ղանթար անունը, այսինքն՝ Ղանթար նշանակում է կշեռք: Քաղաքացիներից մեկն էլ նշեց, որ Ղանթարը քանդվելուց հետո, դրա տարածքում 1940 թվականից սկսած մարդիկ ծառեր են տնկել և դարձրել այգի:
Քանի որ Ղանթարը գտնվել է Կապույտ մզկիթի հարևանությամբ, մենք եղանք նաև այնտեղ, որտեղ աշխատակցուհին՝ տիկին Հակոբյանը մեզ պատմեց 260 տարվա պատմություն ունեցող մուսուլմանական կենտրոնի մասին:

hdr

hdr

hdr

Ավարտեցինք մեր առաջին քայլքը Հին Երևանի հետքերով, որը շարունակական կլինի, որպեսզի կարողանանք տեսնել  մեր 2800-ամյա մայրաքաղաքը հնում և այսօր…

ՍՈՎՈՐՈՂՆԵՐԻ ՊԱՏՈւՄՆԵՐԸ՝

Ռադիոնյութը՝
Քրիստինե Զախարյանի, Վրեժուհի Խաչիկյանի- այստեղ… 

Ռիմա Սիմոնյան
Գևորգ Մխեյան
Կարեն Հարությունյան
Սուսաննա Հովհաննիսյան
Էդուարդ Ջահանգիրյան

Ի՞նչ պարզեցինք՝

• Ձորագյուղ– Մեր այցի և մարդկանց հետ ունեցած զրույցի ընթացքում պարզ դարձավ, որ Ձորագյուղը Հին Երևանի թաղամասերից է եղել, գտնվել է Հրազդան գետի ձախափնյա մասում՝ փռված այն ձորափեշերին, որոնք ընկած են Հաղթանակի կամրջից դեպի վեր: Այսօր Ձորագյուղից ոչինչ չի մնացել, բնակիչները տեղափոխվել են նոր բնակավայրեր 1980- ական թթ., քանի որ, ինչպես հարևանությամբ գտնվող Իսակովի թաղամասի բնակիչներն են նշում, հաճախակի սելավների պատճառով տները լցվում էին ջրով՝ անհնարին դարձնելով մարդկանց ապրելը այստեղ: Ձորագյուղի տարածքում այսօր, ցավոք, կարող եք տեսնել աղբակույտեր և թափառող շներ:

• Ղանթար– Մարդկանց հետ զրուցելով՝ պարզեցինք, որ Ղանթարը եղել է Հին Երևանի շուկան, որի տեղում այժմ Երևանի Կոմայգին է: Այն պարսկական տիրապետության շրջանում կոչվել է «Ղանթար»՝ «շուկայի մեծ կշեռք»: Այդ շուկայում է եղել Երևան քաղաքի ամենամեծ կշեռքը՝ «ղանթարը», որով կատարվում էր քաղաքի մեծածախ առևտուրը: Այսօր Ղանթարից նույնպես ոչինչ չի մնացել, սակայն, ի տարբերություն Ձորագյուղի, Ղանթարի տարածքում այսօր ծառեր են՝ նախկին Կիրովի այգին, իսկ այսօր՝ Կոմայգին..

  

  dav

  

  

  hdr

  

  hdr